De Joodse Wijk is een begrip in Praag en ver daarbuiten. Deze wijk, in het Tsjechisch Josefov genaamd, ligt in het noorden van het centrum, omgeven door de Moldau en de wijk Staré Město, de Oude Stad. Dwaal door de Joodse Wijk, bezoek de monumenten en beleef de magische sfeer van deze Praagse parel. 

In 1357 verleende Karel IV het recht aan de Praagse joden om hun eigen vlag en embleem te gebruiken: een rode vlag met de gele Davidster (Maĝeen David). Waarschijnlijk is dit de eerste keer dat dit symbool de Joodse gemeenschap vertegenwoordigde. Voor de stichting van de Joodse Wijk gaan we echter verder terug in het verleden.

De Spaanse synagoge

Geschiedenis van de Joodse Wijk

Het eerste schriftelijke verslag waaruit blijkt dat joodse kooplieden in Praag werkzaam zijn, komt van de Arabisch-joodse koopman Ibrahim ibn Yaqub al-Tartushi uit 965. Uit zijn document valt echter niet af te leiden of de joden zich al in Praag hadden gevestigd, laat staan op welke locatie.

In 1096 wordt Josefov voor het eerst genoemd als Joodse Wijk.

Het joodse gettto voor de sanering, gefotografeerd door Jindrich Eckert

Bezienswaardigheden in de Joodse Wijk

Zodra je Josefov binnenloopt - er is geen officiële grens - voel je de sfeer veranderen. Het is alsof je in een ander tijdperk en een ander land bent beland. Versterk dit mystieke gevoel met achtergrondinformatie over de wijk, de bezienswaardigheden en de vroegere joodse bewoners met rituelen en tradities en het oude getto komt dan bijna weer tot leven.

Trek gerust een aantal uur uit om de hele wijk en haar pareltjes te zien.

Verliefd op Praag heeft informatie voor je verzameld.

Openingstijden Joods Museum

• het Joodse Museum is op zaterdagen gesloten, je kunt wel gewoon door de wijk wandelen.
• Eind Oktober - eind maart: 9.00-16.30 uur
• April - eind oktober: 9.00 - 18.00 uur

Tickets voor het Joods Museum koop je online of via de advertenties op mijn website.  Het is tevens onderdeel van de Prague Coolpass. 

Het huidige gebied van Josefov

Het Joods Museum

Het Joods Museum werd opgericht in 1906. Het doel van het museum was om de geschiedenis, tradities en gebruiken van de Joodse bevolking in Bohemen te documenteren en om waardevolle kunstvoorwerpen uit de Praagse synagogen te bewaren, die verdwenen tijdens de herontwikkeling van het voormalige Joodse getto.

Het Joods Museum in Praag bestaat uit de volgende gebouwen:

• Oudnieuwe Synagoge
• Oude Joodse Begraafplaats
• Spaanse Synagoge
• Maisel-synagoge
• Pinkas-synagoge
• Klaus-synagoge
• Ceremoniële zaal
• Robert Guttmann-galerij

Ze liggen op loopafstand van elkaar. Je krijgt een kaartje mee wanneer je een ticket hebt.

Oudnieuwe synagoge - Staronová Synagoga

De Oudnieuwe Synagoge is het oudste monument in de Joodse stad van Praag (1275) en een van de oudste nog in gebruik zijnde synagogen in Europa. Al meer dan zevenhonderd jaar heeft dit godshuis gediend als de belangrijkste synagoge van de Joodse gemeenschap in Praag. 

De synagoge is aan het einde van de dertiende eeuw gebouwd in vroeg-gotische stijl door steenhouwers van de koninklijke smelterij. Zij werkten aan de bouw van het nabijgelegen Sint Agnes klooster. Aangezien het in die tijd voor Joden niet was toegestaan bouwmeester te zijn, is het gebouw ontworpen door christenen.

De Oudnieuwe synagoge ligt lager dan de andere gebouwen in de stad (in de dertiende eeuw werd het niveau van de oude stad met één tot vijf meter verhoogd als onderdeel van een overstromingsbeheersingsmaatregel - zie Kelders van Praag ). 

Dit godshuis getuigt van de belangrijke positie van de toenmalige Joodse gemeenschap in Praag. Oorspronkelijk heette het Nieuw of Groot, pas bij de oprichting van andere synagogen aan het einde van de 16e eeuw veranderde de naam in Oudnieuwe Synagoge. 

De Oud-Nieuwe Synagoge

Legendes van de Golem, engelen en een 'vloek'

De Oudnieuwe Synagoge genoot bijzonder respect in de Joodse stad van Praag en in buitenlandse Joodse gemeenschappen. Door de eeuwen heen doet een viertal legendes de ronde:

1. De overblijfselen van de Golem zouden zijn begraven op de zolder van de synagoge. Dit kunstmatig wezen is door de grote rabbijn Löw gecreëerd om de Joden te dienen. Nadat de Golem een eigen leven wilde leiden en gevaarlijk werd voor zijn omgeving, heeft de rabbijn hem levenloos gemaakt om de Praagse gemeenschap te beschermen. Lees meer over de legende van de Golem.
2. Engelen hebben de stenen voor het stichten van de synagoge uit de Tempel van Salomon in Jeruzalem naar Praag gebracht. Ze werden in de synagoge geplaatst op voorwaarde dat ze naar hun oorspronkelijke plaats zouden terugkeren zodra de Messias arriveerde. Volgens deze gebeurtenis heette de synagoge van nu af Al-tenaj ('voorwaarde' in het Hebreeuws), waaruit het latere Altneu (Duits was een van de officiële talen gedurende de Habsburgse periode) zou voortkomen.
3. De vleugels van engelen, die in duiven waren veranderd, beschermden de synagoge tijdens de branden die de stad hebben geteisterd. De synagoge is tot op de dag van vandaag zonder ernstige schade bewaard gebleven. 
4. Niemand mag op de zetel van de opperrabbijn zitten, anders sterft hij binnen een jaar. Het zou een uiting van respect en eerbied zijn voor de nagedachtenis van Maharala (rabbijn Löw), die hier werkte.

Oude Joodse Begraafplaats

De Oude Joodse begraafplaats is een monument van wereldbelang. Het werd gesticht in de eerste helft van de vijftiende eeuw en is samen met de Oudnieuwe Synagoge een van de belangrijkste bewaard gebleven monumenten in de Joodse stad Praag.

Lees meer over de Oude Joodse Begraafplaats

Spaanse synagoge

De Spaanse synagoge werd in 1868 gebouwd in Moorse stijl op de plaats van het oudste Joodse gebedshuis van Praag, de Oude School, volgens een project van Vojtěch Ignác Ullmann en Josef Niklas. De tentoonstelling in de synagoge brengt de laatste tweehonderd jaar van de geschiedenis van de Joden in de Tsjechische landen in kaart.

De jongste van de Praagse synagogen van de Joodse stad wordt tot de mooiste gerekend. 

De architecten lieten zich inspireren door overwegend islamitische architectuur, waarin rijkelijk versierde en vergulde elementen de boventoon voeren. Op de deuren en leuningen is verfijnd houtsnijwerk te zien. Gekleurde glas-in-loodramen en interieurdecoratie volgens de ontwerpen van architecten A Baum en B. Münzberger werden voltooid in 1893. Ze lieten zich inspireren door het Alhambra in de Spaanse stad Granada.

Na de Fluwelen Revolutie in 1989 werd een volledige restauratie uitgevoerd en in 1998 werd het gebouw in oude glorie hersteld. Tegenwoordig maakt het gebouw deel uit van het Joods Museum in Praag.

Specifieke aandacht in de tentoonstelling is er voor de geschiedenis van Tsjechische en Moravische joden van de achttiende eeuw tot 1945. Een deel van de museumcollectie bestaat uit zilveren voorwerpen uit Tsjechië en Moravië.

Interieur van de Spaanse synagoge

Maisel synagoge (Maiselova synagoga)

Deze synagoge is tussen 1590 en 1592 gebouwd. Ooit het grootste en meest spectaculaire gebouw in het Joodse getto van Praag, draagt ​​deze synagoge de naam van de oprichter, Mordecai Meisel. De synagoge uitsluitend dienst als gezinsgebedshuis en werd pas na zijn dood opengesteld voor het publiek. 

De Maisel-synagoge is sinds 1955 niet meer in gebruik als gebedshuis en is sindsdien een onderdeel van het Joods Museum in Praag. Je vindt er een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van de Boheemse joden van de tiende tot de achttiende eeuw. De tentoonstelling omvat een videoprojectie van Langweils model van Praag uit de 19e eeuw, dat in het echt te zien is in het Stadsmuseum van Praag in de wijk Florenc. Bezoekers hebben zo de kans om kennis te maken met het doolhof van straten van het oorspronkelijke Joodse getto, verdwenen synagogen en oude Joodse huizen. Je krijgt een goede indruk van het voormalige Joodse getto van voor de sanering, die plaatsvond eind negentiende en begin twintigste eeuw.

De Maisel synagoge

Pinkas-synagoge

De Pinkas-synagoge is de op één na oudste synagoge in Praag. Deze synagoge werd in 1535 in laatgotische stijl gebouwd door een van de belangrijke leden van de Joodse gemeenschap in Praag, Aron Mešulam Horovic. Waarschijnlijk is de synagoge vernoemd naar zijn kleinzoon, Rabbi Pinkas Horovice. Het gebouw deed dienst als privé-gezinsgebedshuis en er werd een ritueel bad (mikveh) in de buurt opgericht. De synagoge werd in 1950-54 in zijn oorspronkelijke vorm hersteld.

Bezoek de synagoge en bekijk het indrukwekkende monument ter nagedachtenis aan de 80.000 Tsjechische en Moravische joden, die slachtoffer zijn geworden van de Holocaust. 

Drie tentoonstellingen in de Pinkas synagoge:

1. Kindertekeningen van Terezín (Theresienstadt), een concentratiekamp
2. Wegen zonder terugkeer. Deportatie van Joden uit Tsjechië in de jaren 1939-1945.
3. Gezichten van de Shoah (Holocaust). 's Avonds worden gezichten van de slachtoffers geprojecteerd op de muur van de synagoge.

Kindertekeningen uit Theresienstadt

De Klaus synagoge 

De Klaus synagoge is de grootste synagoge van Praag en is na de gettobrand van 1689 gebouwd op de plek waar eerst drie kleinere gebouwen uit de zestiende eeuw stonden. Deze gebouwen bevatten een yeshivah (Talmoed school) die werd gesticht door de beroemde Rabbi Loew.

In de synagoge is het eerste deel van een permanente tentoonstelling te zien over Joodse gebruiken en tradities.

De ceremoniële hal

Het tweede deel van de tentoonstelling is te zien in de ceremoniële hal, een neo-romaans gebouw uit 1906-1908. Ondanks zijn relatief jonge leeftijd is dit het iconische gezicht van het joods museum.

Het is heel verleidelijk om een bezoek aan de Oude Joodse begraafplaats over te slaan en alleen een foto van de graven te nemen. Maar.....er staat een "bewaker", die je met zachte dwang aanmaant een kaartje te kopen.

Op de eerste verdieping was een ruimte waar tot 1926 de rituele wassing van de doden plaatsvond. Momenteel kom je hier meer te weten over de geschiedenis van de Praagse Burial Society, een belangrijke religieuze en sociale instelling van het getto dat in 1564 werd gesticht door Rabbi Eliezer Ashkenazi.

De ceremoniële hal inclusief bewaker.

Vijf hoogtepunten in de Ceremoniële hal:

1. Een unieke 15-delige serie schilderijen uit de jaren 1770 die de gebruiken en ceremonies die verband houden met dood en begrafenis. 
2. Zilveren rituele voorwerpen die daarbij werden gebruikt.
3. Fragmenten van de oudste grafstenen van Praag, daterend uit de 14e eeuw. 
4. Herdenkingsgebeden voor de doden en een kaart van nog bestaande Joodse begraafplaatsen in de Boheemse landen.
5. Op de tweede verdieping richt de tentoonstelling zich op de organisatie, het leven en de externe representatie van de Prague Burial Society.

Robert Guttmann-galerij

De Robert Guttmann-galerij is gevestigd in het gebouw van het voormalig Joods ziekenhuis, dat in 1935 is toegevoegd aan het gebouw van de Spaanse Synagoge.

De galerij toont tijdelijke tentoonstellingen van kunstvoorwerpen uit de collecties en displays van het museum die zich richten op het joodse leven, de vervolging van Boheemse en Moravische joden tijdens de Tweede Wereldoorlog, joodse monumenten in Tsjechië en kunstwerken van hedendaagse beeldende kunstenaars.

Het Joods Museum zit in inbegrepen bij de Prague CoolPass. Je kunt hier alvast je kaartje kopen:

Verliefd op Praag