Het Clementinum, een waardevolle tour

Gepubliceerd op 24 november 2023 om 18:46

Het Clementinum, een juweel van historische pracht en wetenschappelijke verwondering, is gelegen in het hart van Praag. Het Clementinum is een van de meest iconische en betekenisvolle gebouwen van Praag. Dit architectonische meesterwerk herbergt een schat aan geschiedenis, met zijn oorsprong die teruggaat tot de 16e eeuw. Het Clementinum is niet alleen een visueel spektakel, het heeft ook een rijke intellectuele erfenis, met een bibliotheek die tot de meest indrukwekkende ter wereld behoort. Verliefd op Praag ging op ontdekking uit en duikt in de tijdloze charme en intellectuele schatten van het Clementinum!

Donderdag 10 augustus sta ik bijtijds op. Om 9 uur word ik verwacht bij het Clementinum. Dat wil zeggen dat ik een reservering heb voor een groepstour, de enige manier om het gebouw in te komen. Als introvert houd ik niet van groepen en zeker niet van groepen toeristen. De gemiddelde groepstour-toerist (in Praag) kijkt ongeïnteresseerd en apathisch uit zijn of haar ogen, alsof ze niet willen zijn waar ze zijn. De gids voorop vertelt door een microfoontje net zo apathisch alle feitjes die ze al tientallen keren heeft verteld in de wetenschap dat er niet veel mensen zijn die op de info zitten te wachten. Geen passie en weinig interactie. 

Voor het Clementinum moet ik een uitzondering maken, want de trappen zijn te steil, te smal om individueel te bezoeken en dat zou een zooitje worden. 

De wandeling begint bij mijn appartement in Brevnov en loopt langs het schitterende Strahov klooster en dan via de straten Uvoz, Nerudova, het Malostranske namesti, Mostecka, de Karelsbrug over, oversteken en de mooie poort van het Clementinum door. Normaal gesproken staat deze wandeling garant voor drie uur genieten.

Met wat oponthoud voor het nemen van een fotootje ben ik na 35 minuten op de plek van bestemming. Het Clementinum is nog gesloten.

Ingang van het Clementinum aan de kant van de Karelsbrug

Reclame voor GetYourGuide

Een kleine rij toeristen staat geduldig te wachten en ik sluit achteraan als nummer twaalf. Wanneer de deur van het Clementinum opent, telt de langzaam gegroeide rij inmiddels vijftig toeristen, waarvan ik verwacht dat de meesten anno 2023 online gereserveerd hebben.

Op drie mensen na moet iedereen nog een kaartje kopen. Via GetYourGuide heb ik een tijdslot gereserveerd en ik kan met mijn QR-code de rij gelukkig overslaan. Echt een aanrader. Ja, dit is reclame...

De eerste vijftien mensen hebben zich verzameld en onze tour kan beginnen. De anderen uit de rij moeten wachten tot de volgende groep kan starten. 

Tip: de eerste tour van de dag kost minder dan 50% van de normale prijs.

Barokke sightseeingroute door het Clementinum (nieuw in 2023)

Na een korte uitleg over de geschiedenis van het Clementinum, legt onze gids legt in goed Engels uit welke bekende astronomen hier hebben gewerkt: Tycho Brahe en zijn leerling Kepler. Die namen klinken mij bekend in de oren. De eerste ligt begraven in de Tyn kerk, de ander heeft gewoond in Karlova, vlakbij de Karelsbrug. Tezamen staan ze als standbeeld bij de tramhalte van Pohořelec. Maar wat ze op hun naam hebben staan...geen idee.

Mijn hoofd staat bij deze info helemaal uit. Nu snap ik het apathische van een gemiddelde toerist die een tour krijgt. Als visueel ingestelde wil ik de bibliotheek zien en genieten van het uitzicht vanaf de Astronomische toren. 

Tycho Brahe in het Clementinum

Tycho Brahe, een Deense astronoom, gebruikte het Clementinum als observatorium aan het einde van de zestiende eeuw.

Hij richtte er geavanceerde instrumenten op, waaronder gigantische meetinstrumenten, zoals kwadranten en sextanten, om nauwkeurige observaties van de sterren en planeten te doen. Gedurende deze tijd verzamelde hij een enorme hoeveelheid astronomische gegevens.

Zijn waarnemingen waren zo nauwkeurig dat ze later door zijn assistent, Johannes Kepler, werden gebruikt om zijn beroemde wetten van planetaire beweging te formuleren. Brahe's werk legde de basis voor een preciezer begrip van de hemellichamen en hun bewegingen.

Kepler in het Clementinum

In het Clementinum werkte Johannes Kepler, een Duitse astronoom, aan zijn "Rudolfijnse Tabellen".

Deze tabellen waren cruciaal voor astronomisch onderzoek en hielpen de bewegingen van planeten nauwkeurig te voorspellen. Gedurende zijn tijd daar, tussen 1600 en 1612, verfijnde Kepler zijn wetten van de planetaire beweging.

Hij gebruikte observaties van zijn mentor Tycho Brahe en ontwikkelde zijn wetten van elliptische banen, waarin hij aantoonde dat planeten zich in ellipsvormige paden rond de zon bewegen. Deze ontdekkingen vormden de basis voor moderne astronomie en hebben ons begrip van het zonnestelsel getransformeerd.

Tycho Brahe en Johannes Kepler bij de tramhalte van Pohorelec

De Bibliotheek

Na enkele ruimtes gezien te hebben, arriveren we bij de barokke bibliotheek uit het begin van de achttiende eeuw. Helaas is deze alleen op gepaste afstand te bezichtigen, net als in de gelijkende Strahov bibliotheek. Ik kan niet wachten om foto's te nemen, maar laat anderen altijd voorgaan, dus...deze keer sta ik meteen vooraan. Weg met die hoffelijkheid of bescheidenheid, die mij meer in de weg zit dan dat het wat oplevert.

Het licht gaat aan en de pracht van de zaal wordt zichtbaar. Meer dan 20.000 boeken staan hier opgesteld met in het midden van de zaal grote wereldbollen.

Mijn oog valt daarna op de schitterende fresco's op het gewelf. Het blijkt de eerste bibliotheek in Bohemen te zijn met zulke fresco's. Het belangrijkste fresco vertegenwoordigt de Tempel van Wijsheid met een illusoire koepel, de secundaire tonen Apollo op de berg Parnassus en de Transfiguratie op de berg Tabor. Dat zegt me dus helemaal niks.

Maar het geheel vormt een visueel spektakel, waar je als fotograaf van smult. 

De adembenemende bibliotheek in het Clementinum

Er kunnen vier mensen tegelijk vooraan bij het hekje staan, dus het voelt niet relaxt om hier lang te fotograferen met het gehijg van elf anderen in je nek. Al snel maak ik ruimte om ze de mogelijkheid te geven om selfies te nemen. Door gebrek aan tijd blijken mijn foto's achteraf niet van de beste kwaliteit en daar baal ik van. We krijgen nog een paar minuten om de bibliotheek te aanschouwen en dan doven de lampjes. 

Worden de aanwezige boeken nog steeds gelezen of staan ze er voor de toeristische sier? Wie het weet, mag het zeggen. Er is in ieder geval één boek dat de blits maakt, maar die ligt achter glas: de Vyšehrad Codex.

Laat ik die nou net niet hebben gezien of niet als zodanig hebben herkend. Volgens mij moet ik nog een keer terug.

De Vyšehrad Codex - het paradepaardje van het Clementinum

De Vyšehrad Codex is een luxueus, rijkelijk versierd evangelieboek, dat waarschijnlijk gemaakt is ten tijde van de kroning van Vratislav II en werd mogelijk tijdens deze gebeurtenis op 15 juni 1086 aan hem overgedragen.

In het boek zijn afbeeldingen van de evangelisten, de familie van Christus, scènes uit het Oude Testament en een afbeelding van Sint Wenceslas. Het bevat de lectie (gebeden) voor de kroning van een koning.

Sinds 2005 is het een nationaal cultuurmonument.

De Meridian Hall

De volgende halte is de Meridian Hall, die op de tweede verdieping van de Astronomische Toren uitzicht biedt op astronomische, geofysische en meteorologische instrumenten. Ik kijk van bovenaf uit op voor mij onbekende mechanismen, die vandaag de dag overbodig lijken te zijn.

Het middaguur zie je nu gewoon op je telefoon, maar dat was niet zo vanzelfsprekend in de 19e eeuw. Dat werd op bijzondere wijze bepaald. 

Het bepalen van het middaguur

In de Meridian Hall werd van 1842 tot 1928 de middag bepaald door middel van een zonnestraal die door een nauwe opening ging en op een strak gespannen touw viel. 

Vanaf de loopbrug van de Astronomische Toren werd vervolgens door het zwaaien met de vlag het middagsignaal gegeven, waarna mensen hun horloges verstelden. In de jaren 1891–1926 werd het gevolgd door een kanonschot vanaf het Bastion van St. Maria Magdalena bij de Praagse Burcht.

De Meridian Hall

Spectaculair uitzicht vanaf de Astronomische Toren

Yes, de uitleg is klaar en we worden gewaarschuwd voor de nog steilere trap naar de observatietoren. De tour is officieel afgelopen en we mogen onze eigen gang gaan. Dat laat ik me geen twee keer zeggen en als een kleuter in een snoepzaak, begeef ik me richting de trap. Vasthoudend aan de leuning hijs ik mezelf naar boven en maak me op voor een ontmoeting met mijn Praag. 

Wat ik dan zie, stijgt boven alle verwachtingen uit. Het spectaculaire uitzicht op de Praagse Burcht, de Tyn kerk, het Oude Stadhuis op het Oude Stadsplein. Waar je ook kijkt, je ziet torentjes, kerken, het blinkende goud van het Nationaal Theater en rode daken. Smullen.

Uitzicht op de Praagse Burcht

Uitzicht op de Tyn kerk en het Oude Stadhuis op het Oude Stadsplein

Na een klein uurtje is de tour echt klaar, we dalen we de smalle trappen van het Clementinum af en nemen we afscheid van de gids. Zo blij dat ik na twintig Praag edities het Clementinum heb bezocht. Buitengekomen zie ik dat er nog steeds een rij staat bij de ingang. Ben ik blij dat ik gereserveerd heb.

Het is pas tien uur. De hele dag nog voor me met zo'n mooie ervaring op zak. Mijn volgende bestemming is onbekend. Dat maakt Praag zo leuk. Het maakt niet uit wat je plannen zijn, het is overal mooi.

Verliefd op Praag

Rating: 5 sterren
4 stemmen

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.