Huissymbolen en gevelstenen in Praag

Wanneer je terug zou gaan in de tijd en dan specifiek naar een periode voor 1800, dan zou je in onder andere Nederland moeite hebben gehad om een huis te vinden. Niet een willekeurig huis, nee, een huis in een straat zonder huisnummers. Voor 1800 ontbraken deze in het geheel. Niet alleen in Amsterdam, maar ook in Parijs, en andere Europese steden. Tenminste, dat blijkt uit enkele bronnen op internet.

Keizerin Maria Theresia van Oostenrijk

Dat verbaasde mij, omdat huisnummers zo gewoon zijn in onze tijd. Voor de geschiedenis van huisnummers ging ik spitten in de archieven en ik kwam uit bij Napoleon. Ja hij weer. Hij introduceerde het huisnummer eerst in Parijs en later in Nederland. Hij deed dat niet voor Praag, want dat viel onder het Habsburgse Rijk. 

Het was Keizerin Maria Theresia, die huisnummers al in 1770 verplicht stelde in het Habsburgse Rijk en dus ook in Praag. 

Probeer het huis met de Gouden Leeuw zonder google maps te vinden

Als je voor 1770 in Praag naar een onbekend adres moest, dan kon je niet op huisnummer zoeken. Je ging dan op zoek naar een huissymbool, dat klopte bij de omschrijving. Zo was het het huis met de "Gouden leeuw" versierd met een Gouden leeuw of het huis met de "Drie sterren" met drie sterren in de vorm van een  gevelsteen of een uithangbord. 

Dat moet een flinke zoektocht zijn geweest, zeker wanneer je dat huis niet kende en het een lange straat was. Of alle huizen destijds een huissymbool hadden, wordt mij niet duidelijk. Niet alle gebouwen in Praag zijn er namelijk nu nog mee versierd:

"Als je door het historisch centrum van een stad loopt zie je die boven aan de gevel van oude panden als gevelsteen of uithangbord. Veel gevelstenen of uithangborden hadden een afbeelding van het beroep van de oorspronkelijke bewoner van het pand. Zo kon bijvoorbeeld een kuiper een botervat laten afbeelden, of een schrijver een veer. Op die manier kreeg een gebouw een unieke herkenbare identiteit. De wapenschilden van kroegen en de zware, smeedijzeren borden van handwerkers waren niet erg geliefd, omdat ze vaak het licht tegenhielden en soms op de hoofden van voorbijgangers vielen." aldus een Nederlandse website voor naambordjes.

Gevelstenen in Nerudova

In Praag kom je - als je er op let en dat ga je vanaf nu doen - veel van dit soort gevelstenen tegen. Op weg naar de Praagse Burcht loop je meestal door de steile Nerudova-straat. In deze straat is het aantal bewaarde gevelstenen het hoogst.