Het krachtige beeld bovenop het dak van de Tsjechische Nationale Bank (Česká národní banka) is natuurlijk niet het Vrijheidsbeeld, zoals je dat kent van New York. Toch zijn er gelijkenissen te bespeuren en Verliefd op Praag gaat in deze onsamenhangende blog op onderzoek uit.
Ik neem je mee naar de "rotonde" waar de straten Na Příkopě, Hybernská en U Prašné brány samenkomen. Draai daar een paar keer in de rondte en je ziet een verscheidenheid aan architectuur:
- De gotische Kruittoren,
- De art nouveau Obecni Dum,
- Het in imperiumstijl gebouwde Divadlo Hybernia
- en het functionalistische gebouw van de Tsjechische Nationale bank
Rond deze jammerlijke rotonde komen eeuwen van Praagse geschiedenis bij elkaar. Vergeet het langsrijdende verkeer en kijk je ogen uit. De meeste toeristen kiezen voor het aanzicht van de Kruittoren en de Obecni Dum. Maar jij vandaag dus niet.
Kijk nog eens goed naar dat grijze en saaie bankgebouw. Kijk omhoog...nog hoger. Op het dak van dit in mijn ogen foeilelijke gebouw, dat in New York niet zou misstaan, staat een statig en krachtig beeld als een vlag op een modderschuit. En als je inzoomt, waar associeer jij het dan mee?
De fakkel, de puntige kroon en de kleur (van het materiaal) doen een belletje rinkelen. Precies...het zou het kleinere broertje of zoontje van het Vrijheidsbeeld kunnen zijn.
Houden de twee beelden verband met elkaar of berusten overeenkomsten op toeval?
Tip:
Voor een mooi uitzicht over de hele stad en het beeld in het bijzonder koop je hier een kaartje voor de Kruittoren en beklim je de trappen naar het dak.
Het pareltje staat op het dak, Genius en de Leeuw
Vrijheidsbeeld in New York
Lichtdrager en de Leeuw
Wat mij meteen opvalt is hoe klein het beeld is in vergelijking tot het immense gebouw waar het op staat. Het kan niet zo bedacht zijn en het is ook niet zo bedacht, maar daarover later in de blog meer.
Het beeld in Praag symboliseert vooruitgang en liberalisering van de handel.
Een schaars gekleed mythologisch figuur in een fladderend gewaad houdt een vlammende fakkel omhoog. Naast hem staat een leeuw die een bal onder zijn rechter voorpoot vasthoudt. De bal is gemerkt met "1898" en de naam van de ontwerper van het geheel, Antonín Popp. Deze kunstenaar is verantwoordelijk voor de vier art nouveau sculpturen op de pilaren aan weerszijde van de kortste brug van Praag, de Čech-brug.
Een aanrader voor wie van Art Nouveau houdt.
Twee van de vier sculpturen op de Čech-brug, op een vroege en mistige zondagochtend in juni
Afgezien van het standbeeld van koning George in Poděbrady, is dit het enige grote standbeeld van geslagen metaal in de Tsjechische Republiek. Een vergelijkbare techniek werd gebruikt voor het Vrijheidsbeeld in New York. Het eerste indirecte verband is gevonden.
Waar het Vrijheidsbeeld behoorlijk stil blijft staan, zie je in het beeld van de Lichtdrager beweging door met name de houding van de Lichtdrager.
| Lichtdrager | Vrijheidsbeeld | |
|---|---|---|
| Hoogte | 4,7 meter | 46 meter |
| Gewicht | Twee ton | Tweehondervijfentwinitg ton |
| Materiaal | Koper | Koper (en andere metalen) |
Het functionalistische gebouw, erg functioneel en verder kansloos
Over het beeld zegt de website van de CNB (Tsjechische Nationale Bank) het volgende:
Lichtdrager
"Ik ben Svetlonoš, beschermheer van de Tsjechische Nationale Bank. Er wordt gezegd dat ik wijs en voorzichtig ben. Met een fakkel in mijn hand overzie ik de financiële markt en zorg ik voor prijsstabiliteit, d.w.z. het handhaven van een lage en stabiele inflatie, die bijdraagt aan de economische welvaart en prestaties van de Tsjechische economie. Ik zal een licht schijnen op alle financiële instellingen die zich onverantwoord gedragen. Ik probeer altijd ver genoeg vooruit te kijken om de gevaren die de Tsjechische economie en het Tsjechische financiële systeem bedreigen tijdig af te wenden."
Leeuw
"Je kent me waarschijnlijk als de koning der dieren, een vertegenwoordiger van kracht en majesteit. In dienst van de Tsjechische Nationale Bank bewaak ik met trots de Tsjechische kroon - ik ben dus een symbool van zijn fysieke bescherming. In de strijd tegen vervalsing van bankbiljetten helpen mij vooral de beschermende elementen. Aan de ene kant bemoeilijken ze het werk van valsemunters, en bovendien maken ze het ons allemaal gemakkelijker om vervalsingen van echte bankbiljetten te onderscheiden. Maar ook andere gebieden van fysieke bescherming van de kroon vallen onder mijn beschermheerschap."
De Handelsbank
Op de plek waar je nu naar kijkt, stond voorheen de 'Handelsbank' (Živnostenská banka). Dit klassieke neorenaissance pareltje was gebouwd tussen 1897 en 1900. Om het geheel af te maken werd aan de art nouveau ornamenten in 1898 een bronzen/koperen beeld op het dak van de bank toegevoegd. Geheel in verhouding met de grootte en stijl van het gebouw.
Dit was slechts twaalf jaar na de inhuldiging van het in 1884 vervaardigde Vrijheidsbeeld. Toeval wil dat de inhuldiging van het Vrijheidsbeeld plaatsvond op 28 oktober, de huidige Onafhankelijkheidsdag in Tsjechië. Louter toeval.
Lees ook: Onafhankelijkheidsdag in Tsjechië, 28 oktober 1918
Minder dan veertig jaar heeft het gebouw overeind gestaan. In 1937 werd het slachtoffer van zowel de behoefte aan uitbreiding als de veranderende architecturale mode.
Het beeld werd gespaard en in 1938 overgebracht naar het dak van het nieuwe functionalistische bankgebouw.
Foto van het neorenaissance gebouw van de Handelsbank
Bron: https://kramerius5.nkp.cz/view/uuid:453d2890-7236-11de-8e24-000d606f5dc6?page=uuid:e59ee3a0-1e16-11e9-92f9-005056825209
Weinig tot geen direct verband
Los van wat uiterlijke overeenkomsten en de gebruikte techniek blijken de twee beelden geen direct verband met elkaar te hebben. Vanaf nu noem ik het beeld in Praag toch het Vrijheidsbeeld. Dat bekt een stuk lekkerder dan Lichtdrager en de Leeuw.
In de buik van de leeuw zit een tijdcapsule
Het beeld is hol van binnen en dat heeft een voordeel. Je kunt er iets in stoppen.
Zowel in 2001 als in 2019 is er een verzegelde tijdcapsule geplaatst in de holle buik van de leeuw. In deze capsule zitten:
- een herdenkingsbiljet van honderd kronen ter herdenking van de honderdste verjaardag van dit bankbiljet
- een zilveren medaille
- documenten voor de reconstructie van Lichtdrager met de leeuw,
- documenten voor de reconstructie van het CNB,
- de geschiedenis van de CNB en
- documenten uit genoemde periode, zoals kranten, munten en bankbiljetten.
Bovendien zitten er persoonlijke brieven in van onder andere oud-president Miloš Zeman en aartsbisschop Dominik Duka van Praag.
Het idee is dat de capsule in 2069 pas wordt opengemaakt en dat de complete inhoud dan pas bekend wordt voor de nieuwe generaties van Praag. Ben bang dat ik dat niet meer ga meemaken...
De verzegelde tijdcapsule gaat de buik van de leeuw in. Foto Vojtěch Veškrna
Bronnen:
https://pragitecture.eu/na-prikope-86428-czech-national-bank/
https://www.chranimekorunu.cz/
https://abbartos.wordpress.com/2013/07/11/proc-ma-cnb-za-maskota-lucifera-zeptali-jsme-se/
https://www.idnes.cz/ekonomika/domaci/ceska-narodni-banka-casova-schranka-guverneri-svetlonos-se-lvem.A191205_133625_ekonomika_maz
Verliefd op Praag
Reactie plaatsen
Reacties